EN'ÂM-97

Ve huvellezî ceale lekumun nucûme li tehtedû bihâ fî zulumâtil berri vel bahr(bahri), kad fassalnal âyâti li kavmin ya’lemûn(ya’lemûne).

AÇIKLAMA

Bismillâhirrahmânirrahîm

Fizik dünyada kutup yıldızının muhtevasını düşünelim. Gecenin karanlığında açık denizdesiniz. Sizin için hiçbir nirengi noktasının olmadığı bir durumda ne yaparsınız? Gündüz güneş, hangi istikamete gideceğinizi ifade eder. Belli bir istikamete gidiyorsanız geminin hep aynı tarafından, aynı noktadan güneşin doğması lâzımdır. Eğer başka bir taraftan doğuyorsa tekrar rotaya girmeniz gerekir. Diğer taraftan yıldızlara baktığınız zaman da belli bir istikamette gidiyorsanız; kutup yıldızı, bulunduğunuz yerden görünüyorsa, karşınıza, gemiye göre hep aynı istikamette, aynı açıdan çıkması lâzımdır ki; istikametinizin doğru olduğu tebellür etsin. Bu, fizik standartlarda gecenin karanlıklarında yol bulmamız için gerekli olan bir konudur.

Öbür taraftan Allahû Tealâ burada manevi yolculuğunuz için (hidayete ermek için) açık olarak "hidayet" kelimesini kullanmaktadır: “Yıldızları kılan O'dur.” buyuruyor. Yıldızların başında Peygamber Efendimiz (S.A.V) gelir. Sonra bütün nebîler, bütün peygamberler gelir. Sonra peygamber olmadıkları, sadece resûl oldukları halde (velî resûl), huzur namazının imamlığına tayin edilenler gelir. Sonra bütün kavimlerde her devirde, her zaman var olan resûller gelir. Burada "hidayet" söz konusudur. Allahû Tealâ, bu âyette "gece" demekle, nefsin karanlıklarını ifade etmektedir.

Peygamber Efendimiz (S.A.V) diyor ki: “Benim sahâbem yıldızlar gibidir. Kim onlara tâbî olursa mutlaka hidayete erer.” Bu hadîs için "mevzu hadîs" (uydurma hadîs) denmektedir.

Peygamber Efendimiz (S.A.V) de: “Benim hadîslerim tartışılacaktır, Kur'ân-ı Kerim'e bakın. Hiçbir hadîsim Kur'ân-ı Kerim'e aykırı olmaz.” buyurmuştur.

İşte Kur'ân-ı Kerim'de Allahû Tealâ ister ensar olsun, ister muhacirîn, hepsine tâbî olunduğunu ifade buyurmuştur.

O sabikûn-el evvelîn (evvelki hayırlarda yarışanlardan salâh makamında iradesini Allah'a teslim ederek irşada memur ve mezun kılınanlar): Onların bir kısmı muhacirînden (Mekke'den Medine'ye göç edenlerden) bir kısmı ensardan (Medine'deki yardımcılardan) ve bir kısmı da onlara (ensar ve muhacirîne) ihsanla tâbî olanlardandı. (Sahâbe irşad makamına sahip oldukları için onlara tâbî olundu). Allah, onlardan razı ve onlar da O'ndan (Allah'tan) razıdır. Onlara Allah, altlarından ırmaklar akan cennetler hazırladı ve orada ebediyyen kalacaklardır. İşte bu, en büyük (azîm) mükâfattır.

Tâbî olanlar da hidayete ermiştir ve adlarına "tâbiîn" denmektedir. Tâbiine tâbî olanlar da vardır. Hidayete ermenin en üst noktasına çıkmışlar, mürşid olmak seviyesine ulaşmışlardır. Onlara tâbî olanlar da vardır; "tebe-i tâbiin." Onlara da, onlardan sonrakilere de tâbî olanlar hep olmuştur. Öyleyse bu hadîs, mevzu hadîs değildir. Tam Kur'ân-ı Kerim'le irtibat halinde, denge halinde, tam Kur'ân-ı Kerim'in söylediğini söylemektedir. Sahâbe yıldızlar gibidir. Onlara tâbî olanlar, mutlaka hidayete ererler ve ermişlerdir.

Öyleyse âyet-i kerimeleri mânâlandırırken bir zahirî âleme göre kelime mânâsı, lâfzın mânâsı, bir de ruhun mânâsı vardır. Bu iki mânâyı birbirinden ayırdığımız zaman ruhun 7 tane mânâsına ulaşılır. Konuya hidayetten girildiğinde karşımıza 6 hidayetin 7 safhası çıkar. Bu yedi hedef, yedi tane takvayı içermektedir.

Allah'a ulaşmayı dilemek birinci safhadır. Âmenûlar takvası hidayetin düşünce plâtformundaki ilk noktasıdır.

Düşünce bazında kuvveden fiile çıkmamış bir hidayettir. Mürşidinize ulaştığınız zaman fiziki hidayet başlamıştır, hidayete adım atarsınız. Ruh vücuttan ayrılmıştır. Sıratı Mustakîm'e ulaşmıştır. Allah'a doğru bir yolculuğa çıkmıştır; tâbiiyet takvasındasınız. 14. basamakta yola çıkan ruh, 21. basamakta Allah'a ulaşmıştır. Allah'a teslim olmuştur. Hidayete eren ilk varlığınız ruhunuz, evvab takvada hidayete erer; üçüncü takva. Henüz üçüncü hedeftesiniz.

Dördüncü hedef, fizik vücudu Allah'a teslim etmektir. Fizik vücut, Allah'ın bütün emirlerini yerine getirir, yasak ettiği hiçbir fiili işlemez bir hüviyet kazanır. Muhsinler takvasında, fizik vücut da Allah'a teslim olur, hidayete erer.

Beşinci hedef, daimî zikre ulaşıp nefsi Allah'a teslim etmektir. Allah'ın bütün emirlerini yerine getiren, yasak ettiği hiçbir fiili işlemeyen bir özellik kazanarak, nefs hidayete erer, ulûl'elbab takvaya ulaşır.

Altıncı hedef, irşada ulaşmaktır. Burada muhlisler takvası (irşad takvası) söz konusudur.

Ve yedinci hedef, Allah'a köle olmaktır. Yedinci kademedeki, yedinci takva olan "bihakkın takva"ya ulaşırsınız. Herbiri için hidayet söz konusuysa, iradenizin Allah'a teslim olarak hidayete erdiği yer burasıdır.

Bütün sahâbe bu kademelerin hepsini geçmiş bütün hedeflere ulaşmışlardır. Hepsi İrşad Makamı'nın sahibi olmuşlardır.