HİCR-98

Fe sebbih bi hamdi rabbike ve kun mines sâcidîn(sâcidîne).

AÇIKLAMA

Bismillâhirrahmânirrahîm

Peygamber Efendimiz (S.A.V)'e Allahû Tealâ namaz kılmasını ve tesbih edenlerden olmasını emrediyor. Peygamber Efendimiz (S.A.V)'e yardım edecek, göğsünün daralmasını engelleyecek iki koruyucu unsurdan birisi namaz, diğeri de tesbih; Allahû Tealâ'nın zikridir.

Zikri daime ulaşmak ve iradenin Allah'a teslimi noktasında tesbihe geçilir. Peygamber Efendimiz (S.A.V), kendi iradesiyle Allah'ın ismini tekrar ederek, Allah'ı överek, Allah ile konuşarak, Allah'a hamdederek tesbih eder. Yani Peygamber Efendimiz (S.A.V)'in zikri, eğer Allah'ı övücü sözleri de beraberinde getiriyorsa, ikisinin toplamı (zikir + hamd), "tesbih" adını alır.

Başka bir iradenin devreye girmesiyle Allah'ın isminin kesintisiz tekrar edilmesi hali, tesbihtir. Nitekim bir sonraki âyet-i kerimede Peygamber Efendimiz (S.A.V)'e Allahû Tealâ: "İradeni teslim ettiğin Hakk'ul yakîn noktasına gelinceye kadar Allah'a kul olmakta devam et!" diyor. Tesbihten murat ettiğimiz gerçek tesbihe, o zaman gelecek.

Kimdir zikir sahibi, ehli zikir? Kendi iradesiyle Allahû Tealâ'yı kesintisiz olarak, devamlı olarak, zikreden kişidir. İradesi Allah'a bağlanırsa zikir müessesesi sünnetullah tarafından ona tatbik edilir. Daimî zikrin sahibidir ama bu artık sünnetullah tarafından kendisine yaptırıldığı için tesbih adını alır. Artık zikretme müessesesi burada geçerli değildir. Çünkü kişinin kendi iradesiyle zikri söz konusu değildir. Çünkü iradesini Allah'a teslim etmiştir. Kendi iradesiyle tesbih etmesi, zikretmesi imkânsız olmuştur. Küllî irade ona zikir yaptırdığı için, Allah'ın iradesinden aldığı emirleri yerine getirdiği için, kendi aklıyla vücuduna bir şey yaptırmadığı için, Allah'ın emriyle gene, Allah'ın emrini vücuduna kendisi tatbik ettiği için Allah'ın emriyle zikir yapacaktır. Allah'ın ona zikir yaptırması söz konusu olacaktır.

O kişinin iradesi Allah'ın iradesine bağlandığı için sünnetullahın yaptırdığı tesbih, küllî irade devreye giriyor. Kendi iradesiyle artık tesbih edemez, sünnetullah bu görevi ondan alır. Ve Allahû Tealâ bir evvelki kademede, hamd ile beraber zikir birarada mütâlea edildiği için adına "tesbih" diyor.